Witaminy dla kobiet w ciąży: co i kiedy przyjmować?

Wyjątkowe potrzeby żywieniowe w ciąży

Zapotrzebowanie kobiety na witaminy w ciąży rośnie. Wraz z intensywnymi zmianami fizjologicznymi organizmu przyszłej mamy, zmieniają się potrzeby żywieniowe. Spełnienie tych potrzeb wspiera prawidłowy rozwój maluszka w brzuszku. Dlatego dieta w ciąży powinna być różnorodna, odpowiednio zbilansowana i zgodna z zasadami prawidłowego żywienia. 

Uzupełnienie diety przyszłej mamy o cenne witaminy  nie zawsze jest możliwe wyłącznie dzięki tradycyjnym produktom spożywczym. W takich sytuacjach lekarze zalecają stosowanie preparatów, tzw. suplementów diety. Zbyt mała albo nadmierna podaż niektórych mikroskładników wywierają negatywny wpływ na stan zdrowia matki (nadciśnienie tętnicze, anemia, stan przedrzucawkowy), jak i płodu, co może w konsekwencji prowadzić do powstania wad rozwojowych, poronień, przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej, niedorozwoju narządów wewnętrznych czy upośledzenia funkcji układu odpornościowego dziecka.

A, B, C, D i E, czyli witaminy potrzebne w ciąży

Choć zapewne nie raz słyszałaś, że ciąża daje przyzwolenie na jedzenie „za dwoje”, należy pamiętać, by jeść „dla dwojga”. Posiłki przyszłej mamy powinny być komponowane tak, by dostarczyć odpowiednią ilość składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Które witaminy są ważne w ciąży i dlaczego?

• Witamina A: wspiera prawidłowy rozwój komórek płodu, wzrost kości i zawiązków zębów, warunkuje prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku, poprawia odporność oraz stan skóry i błon śluzowych. Najcenniejsze źródła witaminy A to wątroba, tran, śmietana, tłuste sery oraz szpinak, pomidory, papryka, morele, brzoskwinie, wiśnie, jarmuż, sałata, zielony groszek, brokuły, koperek, szparagi, marchew, dynia.
• Witaminy z grupy B: zapewniają m.in. prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, łagodzą napięcie nerwowe oraz wspierają pracę mózgu, uczestniczą w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów, a także w utrzymywaniu prawidłowej struktury komórek. Witamina B2 pełni ważną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego i odpornościowego, witamina B6 wspiera odporność i jest niezbędna do produkcji hemoglobiny, ma wpływ na ciśnienie krwi i łagodzi skurcze mięśni, zmniejsza wahania nastrojów i bóle głowy, zwiększa odporność, a witamina B12 zmniejsza ryzyko wystąpienia anemii oraz wad wrodzonych u dziecka, dodatkowo wspiera układ odpornościowy oraz poprawia pamięć i koncentrację. Wpływa na przemianę materii, wzrost, pracę mięśni, ułatwia przemianę żelaza i tłuszczu, wpływa na prawidłową pracę układu nerwowego i rozrodczego. Witaminy z grupy B najczęściej występują w kompleksach, w tych samych grupach produktów spożywczych. Sporo witamin z grupy B jest w kaszy jęczmiennej i gryczanej, podrobach (główne źródło witaminy B12), mięsie (głównie w wołowinie i wieprzowinie), ciemnym chlebie, migdałach, orzechach, jajach, kalafiorach, kapuście, cebuli, czosnku, brukselce, brokułach, szpinaku, fasoli, grochu.
• Witamina C: należy do grupy antyoksydantów, wspiera działanie układu odpornościowego, odgrywa ważną rolę w procesach metabolicznych i wytwarzaniu kolagenu. Ułatwia przyswajanie żelaza w przewodzie pokarmowym, tym samym zmniejszając ryzyko wystąpienia niedokrwistości. Jej najlepsze źródła to owoce: dzika róża, aronia, truskawki, porzeczki, kiwi, cytrusy i warzywa: nać pietruszki, papryka, brokuły, kalafior, kapusta, szpinak.
• Witamina E: należy do grupy antyoksydantów chroniących organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników tlenowych. W ciąży zapotrzebowanie na tą witaminę wzrasta o około 20%. Działa wzmacniająco na naczynia krwionośne, zapobiega przedwczesnemu rozpadowi krwinek czerwonych, zmniejsza ryzyko poronienia, pozytywnie wpływa na rozwój wzroku u płodu, odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego. Wpływa także na zwiększenie odporności. Jej niedobory mogą skutkować rozdrażnieniem, osłabieniem organizmu, zaburzeniami koncentracji, zwiększeniem ryzyka chorób układu krążenia a nawet anemią – zarówno u mamy, jak i u dziecka. Witamina E występuje w olejach roślinnych, orzechach, pestkach słonecznika, ziarnach zbóż, roślinach strączkowych i kiełkach. 

Witamina nad witaminy, czyli kwas foliowy

Kwas foliowy jest witaminą z grupy B ­– nazywany jest inaczej witaminą B9. W okresie ciąży zapotrzebowanie organizmu na kwas foliowy znacząco wzrasta. Zapewnienie odpowiedniej dziennej dawki tego składnika jest ważne przez cały okres ciąży, a zwłaszcza na jej początku. Kwas foliowy jest niezbędny do syntezy DNA, a co za tym idzie prawidłowego wzrostu i funkcjonowania wszystkich komórek organizmu człowieka. W ciąży znacząco wpływa na prawidłowy rozwój układu nerwowego u płodu, zapobiega rozszczepowi kręgosłupa i przepuklinie oponowo-rdzeniowej. Ponieważ trudno dostarczyć odpowiednią jego ilość z dietą, zaleca się rozpoczęcie suplementacji minimum 4-6 tygodni (a najlepiej 3 miesiące) przed planowaną ciążą, a następnie jej kontynuację już podczas ciąży.

Dzienna zalecana dawka kwasu foliowego w formie suplementu wynosi 0,4 mg. W pierwszym trymestrze ciąży, jeśli tak zaleci lekarz, może być zwiększona do 4 mg.

Podawanie kwasu foliowego oraz jego formy czynnej zalecane jest kobietom planującym ciążę przez czas co najmniej 6 tygodni ją poprzedzających oraz minimum do końca pierwszego trymestru ciąży.

Kwas foliowy w naturalnej postaci występuje w ciemnozielonych warzywach liściastych, produktach zbożowych z pełnego przemiału, nasionach roślin strączkowych, a także w wątrobie, nerkach, drożdżach, orzechach ziemnych, morelach i grzybach. Mimo zawartości w licznych produktach, kwas foliowy pod wpływem obróbki termicznej traci swoje cenne wartości. Dodatkowo organizm człowieka przyswaja jedynie 30-80% folianów pochodzących z żywności. Dlatego nie jest możliwe, aby dzienne zapotrzebowanie pokryła wyłącznie dieta. Jeśli planujesz ciążę lub już jesteś przyszłą mamą, porozmawiaj z Twoim lekarzem ginekologiem o suplementacji kwasu foliowego.

Więcej nie znaczy lepiej

Suplementacja witaminowa w okresie ciąży może wpłynąć korzystnie na rozwój maluszka. Należy jednak pamiętać, że bez konsultacji z lekarzem łatwo jest przekroczyć normy witamin, a zarówno niedobór, jak i nadmiar niektórych składników może być groźny dla zdrowia przyszłej mamy i dziecka. Przykładem może być witamina A, której nadmierne spożywanie przez przyszłą mamę może powodować u dziecka wady rozwojowe. Dlatego każda decyzja o przyjmowaniu suplementów w ciąży powinna zostać skonsultowana z lekarzem specjalistą.

Tagi: dieta w ciąży, witaminy w ciąży, jakie witaminy w ciąży, suplementy w ciąży, suplementacja witaminowa w ciąży, suplementacja kwasu foliowego, przyjmowanie suplementów w ciąży, zestaw witamin w ciąży