Kaszel w ciąży - kiedy warto udać się do lekarza i jakie leki są bezpieczne?

Kaszel w ciąży - co musisz wiedzieć?

● Kaszel w ciąży nie stanowi zagrożenia dla płodu. Choroba, która wywołuje ten objaw, może być jednak niebezpieczna dla dziecka z innych powodów, np. w sytuacji, gdy prowadzi również do wystąpienia wysokiej gorączki. Kobieta ciężarna nigdy nie powinna ignorować oznak zaburzeń w stanie zdrowia - lepiej wcześnie zgłosić się z nimi do lekarza.

● Domowymi sposobami na kaszel w ciąży są m.in. dbanie o wystarczający poziom nawodnienia organizmu, picie ciepłego napoju z miodem, a także inhalacje parowe.

● W przypadku uporczywego, męczącego kaszlu, lekarz może zaproponować bezpieczne dla kobiet w ciąży środki farmakologiczne, które łagodzą tę dolegliwość.

Jakie mogą być przyczyny kaszlu w ciąży?

Sposób postępowania w przypadku kaszlu w ciąży w pewnym stopniu różni się w zależności od jego przyczyn. Do głównych powodów występowania tego objawu u kobiet oczekujących dziecka zalicza się:

● Infekcje dróg oddechowych. Najbardziej typową z nich jest przeziębienie. Kaszel może być wywołany jednak również przez inne choroby zakaźne, np. grypę lub COVID-19. Najczęściej występuje w aktywnej fazie choroby i mija w ciągu 2-3 tygodni. W przebiegu infekcji często mamy do czynienia początkowo z kaszlem mokrym, produktywnym, który później przechodzi w kaszel suchy.

● Nadreaktywność oskrzeli pojawiająca się jako powikłanie po wcześniejszym zakażeniu. Kaszel w tym przypadku może utrzymywać się długo po ustąpieniu innych objawów infekcji, nawet do 2 miesięcy.

● Refluks żołądkowo-przełykowy. Częste wśród kobiet w ciąży cofanie się kwaśnej treści pokarmowej z żołądka do przełyku może powodować przewlekły, suchy kaszel. Typową oznaką refluksu jest zgaga, czyli pieczenie za mostkiem, jednak nie zawsze mamy do czynienia z występowaniem tego objawu. Jego brak nie eliminuje więc refluksu jako możliwej przyczyny kaszlu.

● Alergię. Jako przyczynę kaszlu u kobiety w ciąży można podejrzewać, jeśli towarzyszą mu inne objawy, takie jak katar i zatkany nos, a także łzawienie i swędzenie oczu.

● Astmę. Ciąża u wielu kobiet z tą chorobą powoduje zaostrzenie objawów. Kaszel u osób z astmą może mieć suchy, duszący, bardzo męczący charakter, czasami związany ze świszczącym oddechem. Często występuje w nocy.

● Zaburzenia w układzie sercowo-naczyniowym. Ostry kaszel, któremu towarzyszą trudności w oddychaniu i zaburzenia rytmu serca, może wskazywać na kardiologiczne przyczyny objawów, wymagające pilnej interwencji lekarskiej.

Kiedy należy udać się do lekarza z kaszlem w ciąży?

Zgłoś się do lekarza, gdy w czasie ciąży występują u Ciebie jakiekolwiek niepokojące objawy. W szczególności wizyta jest zalecana, jeśli:

● Kaszlowi towarzyszy gorączka,

● Oprócz kaszlu występują objawy, takie jak duszności lub ból w klatce piersiowej,

● Kaszlesz krwią,

● Kaszel utrzymuje się powyżej tygodnia,

● Kaszel jest uporczywy, męczący i chciałabyś zastosować bezpieczne w ciąży środki farmakologiczne, by go złagodzić,

● Masz przewlekły kaszel i zauważasz problemy z prawidłowym dla określonego trymestru przyrostem masy ciała.

Co można brać na kaszel w ciąży?

W czasie ciąży należy zachować dużą ostrożność przy wyborze przyjmowanych leków, ponieważ wiele preparatów może przenikać przez łożysko i wpływać negatywnie na płód. Znaczna część powszechnie wykorzystywanych leków nie ma udokumentowanego bezpieczeństwa stosowania u kobiet ciężarnych. Istnieje jednak grupa środków farmakologicznych, które mogą być przyjmowane również w okresie, gdy spodziewasz się dziecka. Jeśli w czasie ciąży doskwiera Ci kaszel, pamiętaj, by skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem leków łagodzących tę dolegliwość - dotyczy to również środków dostępnych bez recepty.

Jakie są domowe sposoby na kaszel w ciąży?

Za bezpieczny domowy sposób na kaszel dla kobiety ciężarnej uznaje się m.in. ciepły napój z miodem i cytryną. W badaniach udokumentowano dużą skuteczność miodu w łagodzeniu kaszlu, zbliżoną do efektywności popularnych leków przeciwkaszlowych. Wystarczy rozpuścić 1-2 łyżeczki tego produktu w szklance ciepłej wody i dodać sok z ćwiartki lub połówki cytryny. Taki napój warto spożywać wieczorem, by złagodzić dolegliwości odczuwane w nocy i poprawić jakość snu w czasie choroby. Jeśli chorujesz na cukrzycę ciążową, skonsultuj się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania miodu jako metody na kaszel.

Czy przy kaszlu w ciąży można stosować inhalacje?

Inhalacje są kolejnym z domowych sposobów, które można zastosować na kaszel w czasie ciąży. Nie spowodują one, że kaszel ustąpi, ale mogą pomagać w rozrzedzeniu wydzieliny i ułatwiać jej usuwanie. Sprawdzą się np. jeśli czujesz suchość i drapanie w gardle lub w czasie kaszlu odkrztuszasz gęstą wydzielinę. Inhalacje z pary wodnej z solą fizjologiczną są bezpieczne dla kobiet w ciąży. Przy chęci zastosowania innych preparatów do inhalacji warto wcześniej skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Czy kaszel w ciąży można leczyć ziołami?

Kaszlu w ciąży nie należy leczyć na własną rękę suplementami ziołowymi. Nawet pozornie niegroźne substancje roślinne, stosowane w dużych dawkach obecnych w preparatach ziołowych, mogą wykazywać działania niepożądane dla kobiety ciężarnej. Większość z nich nie ma udokumentowanego bezpieczeństwa stosowania. Dlatego przed rozpoczęciem przyjmowania jakichkolwiek suplementów należy poradzić się lekarza. Zioła o potencjalnie korzystnych właściwościach (np. majeranek, tymianek, kurkuma, imbir, czosnek) możesz bezpiecznie przyjmować w formie żywności, w ilościach odpowiadających normalnemu, zwyczajowemu spożyciu.

Jak zapobiegać kaszlowi w ciąży?

W czasie ciąży może istnieć zwiększone ryzyko rozwoju niektórych chorób związanych z występowaniem kaszlu lub zaostrzenia schorzeń przewlekłych, które również powodują pojawienie się tego objawu. Wynika to m.in. z wpływu hormonów ciążowych na pracę układu odpornościowego. Nie zawsze da się zapobiec wystąpieniu kaszlu w ciąży, jednak warto stosować podstawowe zasady profilaktyki najczęstszych chorób, które go wywołują (w tym przede wszystkim infekcji dróg oddechowych):

● Unikaj kontaktu z osobami, które wykazują objawy infekcji dróg oddechowych.

● Często myj ręce ciepłą wodą z mydłem.

● Zadbaj o zbilansowaną dietę. Pozwala to zapobiegać niedoborom składników pokarmowych, których braki mogą osłabiać odporność.

● Stosuj suplementację zgodną z zaleceniami lekarza.

● Zadbaj o odpoczynek i zdrowe nawyki związane ze snem. Niedostateczna ilość snu może wpływać negatywnie na funkcjonowanie układu odpornościowego. Zaleca się poświęcać na sen co najmniej 7 godzin dziennie.

● Pamiętaj o regularnej aktywności fizycznej o niskiej lub umiarkowanej intensywności, dostosowanej do Twoich aktualnych możliwości.

● Jeśli jesteś alergikiem, zadbaj o unikanie substancji, które wywołują u Ciebie nadwrażliwość.

● Nie pal papierosów, unikaj biernego narażenia na dym tytoniowy.

Kaszel w ciąży - często zadawane pytania (FAQ)

Czy kaszel w ciąży jest niebezpieczny?

Kaszel w ciąży, nawet nasilony, sam w sobie nie jest groźny - typowo nie wywołuje uszkodzenia płodu, nie prowadzi także do skurczów macicy czy przedwczesnego porodu. Nie ma konieczności, by przyszła mama powstrzymywała odruch kaszlowy, by chronić dziecko. Większe zagrożenie stanowi zwykle choroba, która wywołuje kaszel, dlatego mimo wszystko nie należy ignorować tej oznaki. Szczególnie warto zwrócić uwagę na redukowanie często towarzyszącej kaszlowi gorączki.

Kaszel w ciąży: podsumowanie

W czasie ciąży organizm kobiety (w tym jej układ odpornościowy) przechodzi wywołane hormonami zmiany, które mogą prowadzić do większego narażenia na wystąpienie lub nasilenie przebiegu niektórych schorzeń powodujących kaszel, m.in. infekcji, alergii oraz refluksu żołądkowo-przełykowego. Bezpiecznymi domowymi sposobami na łagodzenie tej dolegliwości mogą być: dbanie o nawodnienie organizmu, picie ciepłej wody z miodem, a także inhalacje parowe. Warto pamiętać, że w czasie ciąży nie zaleca się stosować preparatów ziołowych na własną rękę. W przypadku męczącego i przedłużającego się kaszlu lub występowania innych niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem.

Źródła:

1. Dezube R. (2023) Cough in Adults, MSD Manual Consumer Version, dostęp: https://www.msdmanuals.com/home/lung-and-airway-disorders/symptoms-of-lung-disorders/cough-in-adults.
2. Kardos P. (2010) Management of cough in adults, Breathe, 7(2): 122-133, dostęp: https://publications.ersnet.org/content/breathe/7/2/122.
3. Erebara A., Bozzo P., Einarson A. i wsp. (2008) Treating the common cold during pregnancy, Canadian Family Physician, 54(5): 687-689, dostęp: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2377219/.
4. Powers E. A., Tewell R., Bayard M. (2023) Over-the-Counter Medications in Pregnancy, American Family Physician, 108(4): 360-369, dostęp: https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2023/1000/otc-medications-pregnancy.html.
5. Garbarino S., Lanteri P., Bragazzi N. L. i wsp. (2021) Role of sleep deprivation in immune-related disease risk and outcomes, Communications Biology, 4: 1304, dostęp: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8602722/.
6. National Health Service (2023) Cough, dostęp: https://www.nhs.uk/symptoms/cough/.
7. Paul I. M., Beiler J., McMonagle A. (2007) Effect of Honey, Dextromethorphan, and No Treatment on Nocturnal Cough and Sleep Quality for Coughing Children and Their Parents, JAMA Pediatrics, 161(12): 1140-1146, dostęp: https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/571638.
8. Bunce E. E., Heine R. H. (2024) Fever During Pregnancy, MSD Manual Consumer Version, dostęp: https://www.msdmanuals.com/home/women-s-health-issues/symptoms-during-pregnancy/fevers-during-pregnancy.