Dla wielu kobiet skierowanie od lekarza prowadzącego na badanie KTG w ciąży wywołuje stres. Kojarzy się bowiem z nieprawidłowościami. Ale czy obawy ciężarnych są słuszne? Po co wykonuje się badania KTG w ciąży? Gdzie je zrobić i co bada KTG?
Co znajdziesz w tym artykule:
Co to jest badanie KTG?
Badanie KTG w ciąży, czyli badanie kardiotokograficzne ma na celu ocenę czynności serca dziecka w łonie matki, jego aktywności oraz czynności skurczowej macicy. Wykonuje się zarówno w przypadku zdrowej ciąży, jak i obarczonej ryzykiem nieprawidłowości czy przedwczesnego porodu.
Badania KTG są zupełnie bezinwazyjne, bezbolesne i nie stanowią żadnego zagrożenia ani dla matki, ani dziecka, za to mają duże znaczenie diagnostyczne. Prawidłowy lub nieprawidłowy odczyt badania KTG w ciąży ma ogromne znaczenie w dalszym postępowaniu i może stanowić o przebiegu ciąży i dobrostanie dziecka. To jedne z najczęściej wykonywanych badań pod koniec ciąży oraz podczas porodu.
Na czym polega badanie KTG ciąży?
Jak wygląda badanie KTG? Dla wielu ciężarnych jest wręcz relaksujące, ponieważ ciężarna podczas badania leży zazwyczaj na lewym boku, a więc w najbezpieczniej i – teoretycznie – najwygodniejszej dla siebie pozycji. Badanie KTG w ciąży polega na obserwacji i jednoczesnym zapisie parametrów pracy serca dziecka i jego ruchów oraz mocy i częstotliwości ewentualnych skurczów macicy, oraz reakcji dziecka na nie. Badanie KTG wykonywane jest za pomocą kardiotokografu, po podłączeniu ciężarnej dwóch specjalnych czujników zwanych pelotami, które uprzednio smaruje się żelem do USG. Jeden pas z czujnikiem umieszcza się na wysokości dna macicy, tuż pod żebrami, a drugi na orientacyjnej wysokości serca dziecka. W ręce kobiety wkłada się również specjalny przycisk, który ta powinna naciskać w momencie wyczucia ruchów dziecka.
Kardiotokograf przedstawia wszystkie dane w postaci wykresów – kardiotokogramów. Uderzenia serca dziecka oraz skurcze macicy przedstawione są w postaci krzywych, zaś ruchy dziecka jako punkty. Na podstawie wykresu można określić, czy tętno dziecka jest prawidłowe (w przedziale 110-150 uderzeń na minutę). Zapis tego, co bada KTG, jest na bieżąco drukowany, a jego analizy powinien dokonać ginekolog lub położnik.
W przypadku tętna dziecka powyżej 160 uderzeń na minutę mówi się o tachykardii. Przyczyną mogą być zdenerwowanie i stres ciężarnej, a w skrajnych przypadkach gorączka matki, palenie papierosów w ciąży, niedokrwistość lub infekcja dziecka oraz zapalenie wewnątrzmaciczne. Jeśli tętno dziecka spania poniżej 110, jest to bradykardia, która może być wynikiem niedotlenienia dziecka, zaciśnięcia pępowiny lub objawu Gaussa (odruchowego spadku tętna w odpowiedzi na ucisk główki).
Badanie KTG w ciąży można zrobić w szpitalu, na oddziale położniczym lub w niektórych gabinetach lekarskich.
Badanie KTG w ciąży – kto zleca?
Badania KTG w ciąży zleca ginekolog prowadzący ciążę. Warto jednak wiedzieć, że KTG w ciąży jest zalecane, ale nie jest obowiązkowe. W przypadku prawidłowej, zdrowej ciąży, jeśli lekarz prowadzący podczas badań nie widzi żadnych wskazań, może nie zalecić badania KTG aż do terminu porodu. W ciążach powikłanych lekarz zaleca jego regularne wykonywanie na 2-3 tygodnie przed szacowanym rozwiązaniem. Dzieje się tak m.in. w przypadku ciąży zagrożonej, obecności wad serca płodu, wystąpienia krwawienia z dróg rodnych, nasilających się skurczów macicy czy cukrzycy ciążowej.
Badania KTG zaleca się wykonywać od 36 tygodnia ciąży, 2 razy w tygodniu. W skrajnych przypadkach lekarz może zalecić badania już od 25 tygodnia ciąży.
Na badanie KTG w ciąży nie jest potrzebne skierowanie. Jeśli ciężarna odczuwa niepokój, związany np. ze słabiej odczuwanymi ruchami dziecka – ma prawo poprosić o badanie KTG na najbliższym oddziale położniczym w szpitalu i może to zrobić bez porozumienia ze swoim lekarzem ginekologiem.
Jak się przygotować do badania KTG?
Jeśli chodzi o badania w ciąży, do jednych z najważniejszych, a jednocześnie najmniej inwazyjnych, należy właśnie badanie kardiotokograficzne. Przyszła mama nie musi się w żaden szczególny sposób przygotowywać do badania KTG. Może być ono przeprowadzone o dowolnej porze dnia i nocy, nie trzeba być na czczo, nie otrzymuje się wcześniej żadnych specjalnych zaleceń od lekarza. W każdej chwili ciężarna może przyjść na badanie KTG, a jedyne, co musi zrobić, to odkryć brzuch bezpośrednio przed podłączeniem czujników. Badanie trwa zazwyczaj około pół godziny.
Warto jednak pamiętać o tym, by zachować spokój podczas badania. Stres może bowiem wpływać na wyniki pomiarów tętna płodu. Podczas badania ciężarna zazwyczaj przebywa w warunkach sprzyjających odpoczynkowi i relaksowi – zaleca się, by skorzystała z chwili i odprężyła się, niezależnie od tego, czy jest to badanie KTG przed porodem, czy na wcześniejszych etapach ciąży.
Jakie badania wykonać oprócz badania KTG w ciąży?
Oprócz badania KTG w ciąży wykonuje się również inne, takie jak:
● Badania prenatalne w I, II i III trymestrze ciąży
● Regularne badania krwi i moczu
● Oznaczenie gruby krwi
● Test obciążenia glukozą
● Pakiet TORCH
● Test VDRL (na obecność kiły)
O tym, jakie zlecić badania w ciąży i w jakim terminie je wykonać decyduje lekarz prowadzący. Każda kobieta w ciąży powinna być objęta opieką lekarską od pierwszych tygodni ciąży – warto wybrać się do ginekologa od razu po wykonaniu testu ciążowego, by odpowiednio zaplanować cały przebieg ciąży.
Bibliografia:
- K.Rytlewski, K. Kuśmierska-Urban, R. Samborski, R. Huras, Pośrednia elektrokardiotokografia płodowa. Co wiemy na jej temat? [online:] https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/142669/rytlewski_kusmierska-urban_huras_et-al_posrednia_elektrokardiotokografia_plodowa_2017.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- https://www.znana-polozna.pl/artykuly/maluszek-pod-nadzorem-czyli-zapis-ktg
- K. Żebrowska, KTG – co to za badanie? [online:] https://www.pbkm.pl/pregnancy-zone-2/jak-dbac-o-siebie-w-ciazy/ktg-co-to-za-badanie
- https://diag.pl/pacjent/artykuly/na-czym-polega-wykonywane-w-ciazy-badanie-ktg/