Zdrowy sen, podobnie jak właściwe żywienie, odgrywa ważną rolę w rozwoju dziecka. Okres niemowlęcy to jednak czas, w którym dzieci często mają trudności z zasypianiem. Wielokrotne pobudki w nocy oraz płacz malucha sprawiają, że cała rodzina zmaga się z chronicznym zmęczeniem. Tymczasem zdrowy sen oraz prawidłowe odżywianie to fundamenty, na których opiera się harmonijny rozwój dziecka. Co zrobić, aby pomóc dziecku przesypiać całe noce?
W pierwszych tygodniach życia rytm okołodobowy dziecka nie jest jeszcze w pełni wykształcony, a przebieg snu i aktywność malucha wyznaczają pory karmienia. Noworodki zazwyczaj przesypiają większą część doby i wybudzają się praktycznie wyłącznie na jedzenie oraz na bardzo krótką aktywność, która trwa mniej więcej 45-60 minut (bez względu na porę dnia czy nocy). W 3.-4. miesiącu życia okresy aktywności dziecka zaczynają się stopniowo wydłużać do 90 minut, a bliżej 6. miesiąca życia – do dwóch godzin. To okres, w którym karmienie przestaje być jedyną aktywnością malucha, kiedy nie śpi. Niemowlę zaczyna coraz bardziej interesować się otaczającym światem i nawiązywać kontakt z otoczeniem.
Prawidłowe procesy rozwojowe są możliwe wtedy, gdy dziecko przesypia odpowiednią do swojego wieku ilość godzin na dobę oraz gdy sen nie jest przerywany i następuje we właściwych godzinach, czyli zgodnie z naturalnym rytmem okołodobowym.
Zapotrzebowanie na sen:
Zbyt mała ilość snu – w porównaniu do średniej statystycznej dla określonej grupy wiekowej dziecka – sprawia, że jego sen jest niskiej jakości, a organizm nie może się zregenerować. Zdrowy sen jest możliwy wtedy, gdy rodzice zadbają o konsekwentne układanie malucha do snu we własnym łóżeczku w porze zgodnej z jego rytmem biologicznym. Czyli wtedy, gdy będzie wyciszony, ale nie przemęczony i jeszcze nie bardzo senny. Dzięki takiemu postępowaniu rodzice dają dziecku możliwość samodzielnego zasypiania. Taka umiejętność to klucz do nieprzerwanego, zdrowego snu. [MA2] Ważne jest, aby dziecko nie było w żaden sposób usypiane poprzez kołysanie, huśtanie w wózku czy ssanie butelki z mlekiem.
Niemowlęta w tym wieku potrzebują spać około 12 godzin w nocy i od 3 do 4,5 godziny w ciągu dnia, rozłożonych zazwyczaj na 3 drzemki. Należy jednak pamiętać, że każde niemowlę jest inne i będzie wymagać indywidualnego harmonogramu. W planowaniu snu niemowlęcia przede wszystkim warto zwracać uwagę na czas jego aktywności. Bardzo ważne, aby rodzice unikali zbyt długich przerw między drzemkami i późnego usypiania malucha, co może prowadzić do przemęczenia.
Najczęstszym powodem pojawienia się kłopotów z zasypianiem dziecka, jest utrwalony wzór karmienia, który wyznacza porę snu. Naturalne jest, że noworodek lub niemowlę w pierwszych miesiącach życia po zbliżeniu do opiekuna bardzo szybko się uspokaja. To właśnie ssanie piersi, czy smoczka od butelki i bliskość mamy lub taty sprawia, że maluch się wycisza, a jego system nerwowy przygotowuje organizm do snu. Jednak każdy kolejny miesiąc sprawia, że dziecko jest coraz bardziej świadome i zdolne do nauki. Jeśli od urodzenia do 11. czy 12. miesiąca życia maluch systematycznie zasypiał tylko przy karmieniu, istnieje duża szansa, że będzie tego potrzebował za każdym razem, gdy przebudzi się w nocy, a więc nawet kilkanaście razy na dobę.
W pierwszych miesiącach życia dziecko powinno być karmione na żądanie – na samym początku zwykle jest to od 8 do 12 razy na dobę. Wraz z wiekiem układ pokarmowy oraz mózg niemowlęcia dojrzewają i z czasem dziecko powoli przyzwyczaja się do przesypiania całej nocy. Organizm staje się fizjologicznie gotowy do tego, aby przesypiać coraz dłuższe okresy w nocy, dzięki czemu liczba karmień nocnych naturalnie się zmniejsza. Istotne jest, aby liczbę nocnych karmień ograniczać wraz z wiekiem dziecka.
Dłuższe przerwy nocne w karmieniu potrzebne są zarówno do tego, aby dziecko oraz mama mogli odpocząć i się zregenerować, jak również do tego, aby układ trawienny malucha nie był wciąż pobudzany. Ponadto nadmierna ilość karmień nocnych powoduje, że częściej trzeba zmieniać pieluszkę, a co za tym idzie – podczas tej czynności maluch niepotrzebnie będzie się wybudzał. Ze wskazań medycznych pediatra może jednak zalecić częstsze karmienia nocne, np. ze względu na słabe przybieranie dziecka na masie ciała.
Rytuały, czyli powtarzalnie wykonywane czynności, to coś, co maluchy uwielbiają. Dzięki nim dziecko czuje się bezpiecznie, bo wie, czego może się spodziewać. Proste i spokojne czynności przed snem pomagają mu się wyciszyć i zorientować, że nadchodzi pora snu. Maluchy wyczuwają nastrój rodziców, dlatego warto, aby podczas codziennych rytuałów byli oni spokojni i skupieni na wykonywanej czynności. Niepotrzebne nerwy i pośpiech mogą utrudnić dziecku zaśnięcie. Bardzo ważne jest również, aby usypianie odbywało się w jednym, tym samym miejscu – w dziecięcym łóżeczku lub kołysce.
W pierwszym półroczu życia dziecka, przystawianie do piersi lub podawanie butelki z mlekiem modyfikowanym może być ostatnim elementem wyciszającego rytuału przed snem. Jednakże około 4. miesiąca życia dobrze jest podejmować próby zmiany tego nawyku. Gdy podawanie pokarmu dobiega końca, a połykanie zmienia się – ze słyszalnego i rytmicznego na samo ssanie połączone z małymi łyczkami lub jest szybsze i delikatniejsze, oznacza to dobry moment na ułożenie dziecka do snu. Maluch jeszcze wtedy nie śpi i być może trzeba będzie go przytulić w ramionach lub pogłaskać po główce, jednak ważne jest, aby nie zasnął w trakcie karmienia. Drugie półrocze życia to odpowiedni moment, aby ostatni posiłek przed pójściem spać następował przed rozpoczęciem rytuału, które kojarzy się dziecku ze snem.
Poza właściwymi rytuałami niezbędnym czynnikiem, który wpływa na jakość oraz ilość snu u dziecka, jest prawidłowe odżywianie. Zdarza się, że przyczyną dolegliwości zakłócających sen są problemy ze strony układu pokarmowego, takie jak: kolka, ulewanie, zaparcie, alergie i nietolerancje pokarmowe². Takie dolegliwości jak kolka i ulewanie wynikają z niedojrzałości przewodu pokarmowego niemowlęcia i często samoistnie ustępują wraz z wiekiem, ale niekiedy wskazana jest konsultacja z lekarzem pediatrią. Czasami przyczyną kolki i ulewania może być alergia na białka mleka krowiego lub nietolerancja laktozy, a wtedy w porozumienia z lekarzem należy przeprowadzić diagnostykę w tym kierunku. Przyczyną alergii jest spożycie pokarmu zawierającego alergen, a może ona wystąpić u dziecka zarówno podczas karmienia piersią mlekiem matki lub mlekiem modyfikowanym, jak również podczas rozszerzania diety niemowlęcia. Alergie mogą powodować wiele dolegliwości, takich jak: bóle brzuszka, kolka, utrudnienia z oddychaniem, refluks, biegunka, zmiany skórne, a nawet wymioty.
Substancjami, które najczęściej wywołują alergie u dzieci, są: mleko krowie, orzechy i orzeszki arachidowe, jaja, pszenica, a także soja oraz ryby i skorupiaki.
Bebiko 2 z udoskonaloną formułą NUTRIflor Expert to kompletna kompozycja składników odżywczych*, która została dodatkowo wzbogacona o kwas tłuszczowy DHA**, aby jeszcze lepiej wspierać prawidłowy rozwój Twojego dziecka.
Do innych przyczyn problemów z zasypianiem można zaliczyć zbyt dużą lub zbyt małą ilość podawanego przed snem pokarmu. Zarówno obfity posiłek, jak i głód może powodować u najmłodszych niespokojny sen lub nocne wybudzenia. Warto również zwrócić uwagę na właściwe przystawianie dziecka do piersi. Dzięki prawidłowemu ułożeniu, maluch będzie skuteczniej najedzony i nie połknie nadmiaru powietrza, które również może być powodem powstawania gazów czy bólu brzuszka.
Niemowlę często domaga się karmienia nocą, ponieważ pojemność jego żołądka jest niewielka, przez co głód nie jest zaspokajany na długo. Dlatego naturalne jest, że w pierwszych miesiącach życia dziecko karmione jest także w nocy. Nie określono jednak jednoznacznie wieku, do którego takie nocne karmienie jest dziecku potrzebne i w pełni akceptowane³. Większość niemowląt wraz z wydłużaniem przerw między kolejnymi posiłkami i zwiększaniem spożywanych porcji stopniowo coraz rzadziej budzi się w nocy na karmienie. Jeśli jednak Twój malec ani myśli dać rodzicom spokojnie pospać i w drugim półroczu życia nadal domaga się jedzenia nocą, możecie mu zaproponować wodę do picia zamiast posiłku. Może to sprawić, że za jakiś czas zacznie zjadać więcej w ciągu dnia, aby zaspokoić apetyt na noc.
Według ekspertów należy dążyć do tego, aby dziecko po 1. roku życia nie było już karmione w nocy. Obecność pokarmu na zębach dziecka w sytuacji, kiedy nie możemy umyć ząbków, sprzyja rozwojowi próchnicy⁴. Jeśli mimo braku poczucia głodu dziecko budzi się w nocy, może to oznaczać, że potrzebuje bliskości rodzica. Wtedy warto, aby mama lub tata spędzili kilka nocy wspólnie z maluchem. Być może dziecko poczuje się bezpieczniej i będzie szybciej zasypiało. Jeśli rodzice podejrzewają, że dziecko budzi się w nocy z powodu głodu, a karmione jest mlekiem następnym dla niemowląt powyżej 6. miesiąca życia, można również rozważyć podanie mleka następnego z dodatkiem kleiku ryżowego jako część rytuału wieczornego dla głodnego brzuszka.
Uważajcie na próchnicę butelkową
W drugim półroczu wyrzynają się pierwsze ząbki u malucha. Aby zapobiec rozwojowi próchnicy, nie należy zezwalać dziecku na zasypianie z butelką. W trosce o właściwą higienę należy pamiętać o wyjęciu butelki z buzi malucha, który zasnął i nie zostawiać w niej smoczka z pozostałością mleka.
Dbanie o higienę jamy ustnej to ważny element pielęgnacji dziecka – bez względu na jego wiek. Jeśli maluszek nie ma jeszcze ząbków, rodzice powinni przemywać jego bezzębne wały dziąsłowe namoczonym w wodzie jałowym gazikiem. Gdy pojawią się pierwsze zęby, niezbędne jest codzienne szczotkowanie dostosowaną do wieku dziecka szczoteczką lub miękką nakładką na palec. Warto również zwrócić uwagę na właściwą higienę przedmiotów, które maluch wkłada do buzi. Przed ich podaniem zawsze powinny być umyte pod bieżącą wodą lub sparzone wrzątkiem.
Pytanie 1 z 7
Chcesz wiedzieć jak krok po kroku wprowadzać maluszka w świat nowych smaków? Zarejestruj się i...
Unikalny leksykon, dzięki któremu żadne hasło związane z brzuszkiem nie będzie już stanowiło dla Ciebie tajemnicy.
Poznaj EncyklopedięDba o szczęście małych brzuszków, gdyż zawiera kompletną kompozycję składników odżywczych* wspierających prawidłowy rozwój Twojego dziecka.
Wierzymy, że dzieciństwem należy się cieszyć, a szczęście maluszka zaczyna się od brzuszka! Właściwie odżywiony brzuszek jest podstawą dobrego samopoczucia i intensywnego rozwoju dziecka. Bebiko 2 NUTRIflor Expert dzięki dobrze tolerowanej***, kompletnej kompozycji składników odżywczych* dba o odpowiednie odżywianie brzuszka, wspierając zdrowy rozwój Twojego maluszka.
Do 3. roku życia maluszek ma wyjątkowe potrzeby żywieniowe, dlatego należy wybierać odpowiednią żywność. Po pierwszych urodzinach zmień mleko Bebiko 2 na Bebiko Junior 3.